Şah Damarı (Karotis) Ameliyatları

Beyne giden anadamar hastalıklardır. Şahdamar (karotis) darlık ve tıkanıklıkları beyin fonksiyonlarının bazılarının kaybı ve geçici ya da kalıcı felç ile sonuçlanan inme ile direkt ilişkilidir. En önemli nedeni damar sertliği (ateroskleroz) olduğu için diğer kalp ve damar hastalıkları ile birlikte sık görülür.

Şah damarı darlığı veya tıkanıklığı için kimler risk altındadır?

İleri yaş,
Sigara içimi,
Hiperkolesterolemi, Hipertansiyon
Diyabet (şeker hastalığı),
Ailede kalp ve damar hastalığı bulunması, riski arttıran faktörlerdendir.

Şah damarı darlığı veya tıkanıklığı için belirtiler nelerdir?

Karotis darlık ya da tıkanıklıklarının çoğu belirti vermez. Kontrol amaçlı yapılan renkli doppler ultrasonografide saptanabilirler. Diğer bir kısım hastada geçici ya da kalıcı inme gelişebilir. Bu da geçici ya da kalıcı görme kaybı, konuşma bozukluğu ve kol-bacaklarda felç ile karşımıza çıkabilir.
Ana neden darlık olan bölgedeki damarı daraltan plaktan parçalar koparak beyindeki bir bölgenin dolaşımının durmasıdır. Bu dolaşımı bozulan beyin bölgesinin fonksiyonlarının kaybı görülür. Hafif halinde bu bulgular geçicidir ve geçici iskemik atak (TIA) olarak adlandırılır. Bir grup hastada bu bulgular kalıcı olabilir. Bu hasta gurubunun bir kısmı kaybedilebilir, diğerleri ise bakıma muhtaç kalacaktır.

Şah damarı darlığı veya tıkanıklığı için teşhis ve tanı yöntemleri nelerdir?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları sonucunda kesin tanı koymak için görüntüleme yöntemlerine başvurmak gerekir.

Boyun renkli doppler ultrasonografisi,
MR anjiografi
BT anjiografi
Klasik anjiografi , tanıda kullanılan görüntüleme yöntemleridir.

Şah damarı darlığı veya tıkanıklığı için tedavi yöntemleri nelerdir?

Tedavide açık ameliyat (karotis endarterektomisi) ya da kapalı (endovasküler) yöntem uygun hastalarda uygulanabilir.

Açık ameliyat
Açık ameliyat lokal, spinal ya da genel anestezi ile yapılabilir. Darlığı oluşturan plak cerrahi olarak çıkarılır. Hastanın 2-3 gün hastanede yatması yeterlidir.

Endovasküler yöntem
Endovasküler yöntemde kasık bölgesi lokal anestezi ile uyuşturulup özel iğnelerle kasık atardamarına girilir. Anjiografi çekilip darlığın yeri belirlenir. Stentleme öncesi küçük parçacıkların beyin kan dolaşımına geçmesini önlemek için geçici bir filtre takılır. Daha sonra darlık bölgesine stent (metal borucuk) yerleştirilerek darlık açılır. Stentleme işlemi de açık cerrahiyle eş değerde başarılı bir yöntemdir. Hastaların işlem sonrası bir gün hastanede yatması yeterlidir.

Beyni besleyen boyun damarlarındaki darlık anlamına gelen karotis hastalığı; kalp hastalarında sıklıkla görülmektedir. Boyun damarlarındaki daralma elde uyuşma, baş dönmesi, felç, hatta ölüme yol açabilir. Ana nedeni damar sertleşmesi olarak bilinen aterosklerozdur. Kalp ameliyatı olacak her hasta ameliyat öncesinde bu yönden kontrol edilmesi ve gerekirse ameliyat edilmesi tavsiye edilir.